Bilýändigiňize, öz döwrümiziň, awtoulaglarymyz bilen doglan günüňizdäki we tigirlerimiziň şinalarynda howada howa tarap däldigi hakda, gysylan howa, teňňeleriňiz we welosipedlerimizdäki gap-gaçlar bilen şardan uçrandygyny bilýärsiňiz. Telefony, planşet ýa-da kompýuterde göreniňizde hem ulanylýar, hatda şular ýaly ulanylýar.
Gysylan howanyň esasy maddasy, sebäbi eýýäm çak edilýän ýaly, howa. Howa gaz garyndysydyr, bu bolsa gazlardan ybaratdygyny aňladýar. Ilkinji nobatda bular azot (78%) we kislorod (21%). Her bir mukdarda kinetiki energiýanyň bar bolan dürli howa molekulalaryndan durýar.
Howanyň temperaturasy bu molekulalaryň, bu molekulalaryň kadtik energiýasynyň gönüden-göni utgaşmasy bolmagydyr. Bu, ortaça kinetiki energiýa uly bolsa, howanyň temperaturasynyň ýokary boljakdygyny, has çalt hereket edýän bolsa, howanyň temperaturasynyň ýokary boljakdygyny aňladýar. Kinetiki energiýa kiçi bolanda temperatura pes bolar.
Howany gysmak molekulalary has çalt ýokarlandyrýar, temperaturany ýokarlandyrýar. Bu hadysa "gysyşyň ýylylygy" diýilýär. Howa gysmak, ony has kiçi ýerlere mejbur etmek, molekulalary birek-birege has ýakynlaşdyrmak netijesinde ýüze çykýar. Etjek energiýany edýän energiýa, howany kiçi giňişlige mejbur etmek üçin zerur energiýa bilen deňdir. Başgaça aýdylanda, geljekde ulanmak üçin energiýany saklaýar.
Geliň, mysal üçin şar alaryn. Şar, howany süpürmek bilen, howanyň kiçi göwrümine mejbur edilýär. Şarda çekilen howadaky energiýa çybamak üçin zerur güýje deňdir. Şary açan başlanymyzda, howa ýaýlanýar, bu güýjüni üýtgedýär we ony uçup bilýär. Bu, oňyn göçüriji kompressoryň esasy ýörelgesi.
Gümrükli howa, energiýany saklamak we geçirmek üçin ajaýyp gurşawdyr. Batareýalary we bug ýaly energiýa saklamak döwrünlere çeýe, ugursyna we käbir taraplaýyn berk garşylyk. Batareýalar uly we çäkli zarýadly durmuşda bar. Beýleki tarapdan, bug täsirli ýa-da ulanyjy üçin amatly däl (gaty yssyýar).
Iberiş wagty: APR-08-2022